Nông nghiệp tuần hoàn cho phát triển nông thôn bền vững

Tác động môi trường của nông nghiệp thông thường

Sự gia tăng mạnh mẽ về sản lượng lương thực toàn cầu trong những thập kỷ gần đây đã phải trả giá đắt cho môi trường. Một nửa diện tích đất có thể ở được hiện đang được sử dụng cho nông nghiệp. Do sự tăng trưởng nhanh chóng của sản xuất nông nghiệp, một phần ba diện tích rừng toàn cầu đã bị mất trong thế kỷ qua và 20 phần trăm diện tích rừng đứng đã bị suy thoái trong giai đoạn từ năm 1990 đến năm 2015. Hình 1 cho thấy sự thay đổi ròng hàng năm về diện tích rừng ở các khu vực khác nhau trong giai đoạn từ năm 1990 đến năm 2020. Hình này cho thấy tốc độ suy giảm hàng năm về diện tích rừng đặc biệt rõ rệt ở Nam Mỹ và Châu Phi trong giai đoạn này. Hậu quả trực tiếp của nạn phá rừng là mất đa dạng sinh học. Việc chuyển đổi môi trường sống tự nhiên thành đất nông nghiệp đã góp phần gây ra 60–70 phần trăm tổng lượng đa dạng sinh học bị mất trong giai đoạn này. Việc sử dụng các nguồn tài nguyên nước ngọt toàn cầu đã tăng gần sáu lần trong thế kỷ qua, gấp hơn hai lần tốc độ tăng trưởng dân số trong cùng kỳ (xem Hình 2). Nông nghiệp chiếm khoảng 70 phần trăm lượng nước ngọt rút ra trên toàn cầu. Tỷ lệ này cao nhất ở Nam Á, đạt 90 phần trăm. Nhiều quốc gia Trung Đông, Bắc Phi và Nam Á đang chịu áp lực về nước nghiêm trọng do thói quen tiêu thụ nước quá mức. Ví dụ, các quốc gia như Ấn Độ, Iran, Libya, Pakistan, Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đang khai thác quá mức các nguồn tài nguyên nước mặt hoặc nước ngầm hiện có. Sự phát triển của nông nghiệp cũng được thúc đẩy bởi việc sử dụng ngày càng nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu tổng hợp, theo thời gian đã làm xói mòn chất lượng đất canh tác. Việc sử dụng phân bón hóa học trên toàn cầu đã tăng từ khoảng 12 triệu tấn vào năm 1961 lên hơn 110 triệu tấn vào năm 2018. Lượng phân bón sử dụng trên mỗi hecta đã tăng ở khắp các khu vực đang phát triển, với mức tăng trưởng lớn nhất ở châu Á, dẫn đầu là Trung Quốc và Ấn Độ (xem Hình 3). Điều này hoàn toàn trái ngược với khu vực Châu Phi cận Sahara, nơi việc sử dụng phân bón vẫn ở mức thấp, tăng từ 11 kg/ha đất trồng trọt vào năm 2000 lên 16 kg/ha vào năm 2018. Người ta ước tính khoảng một phần tư đất toàn cầu đã bị thoái hóa, một diện tích gần bằng Ấn Độ và Liên bang Nga, do các hoạt động nông nghiệp thâm canh (IPCC, 2019). Ví dụ, 12 triệu ha đất ở Liên minh Châu Âu đang bị ảnh hưởng bởi xói mòn đất, làm giảm năng suất cây trồng 0,43% với mức thiệt hại hàng năm là 1,25 tỷ euro. Dòng chảy hóa học từ khối lượng lớn phân bón và thuốc trừ sâu, cũng như việc sử dụng nhựa ngày càng tăng trong nông nghiệp, cũng đã trở thành nguồn gây ô nhiễm nước chính. Những thay đổi về nông nghiệp và sử dụng đất chiếm khoảng 31% lượng khí thải nhà kính toàn cầu, khiến lĩnh vực này trở thành một trong những tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu. Theo IPCC, nếu không thay đổi hệ thống thực phẩm và mô hình tiêu dùng không bền vững hiện nay, lượng khí thải CO2 liên quan đến thực phẩm có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.